ZNIECZULENIE
Aby szybko i bezpiecznie wykonać zaplanowaną operację oraz niektóre zabiegi diagnostyczne konieczne jest znieczulenie. Zdajemy sobie sprawę, że zabiegi w znieczuleniu mogą budzić u naszych pacjentów niepokój. Wiemy również, że wiedza i informacje o planie pobytu w szpitalu pozwalają naszym pacjentom lepiej radzić sobie z napięciem przed samą operacją. Dlatego wspólnie z zespołem medycznym opracowaliśmy krótki przewodnik o znieczuleniu.
Po zapoznaniu się z jego treścią, wypełnij ankietę anestezjologiczną
PDF – ankieta anestezjologiczna
Konsultacja anestezjologiczna
W trakcie konsultacji, anestezjolog po zapoznaniu się z twoim stanem zdrowia oraz całością dokumentacji medycznej, wskaże odpowiednie dla ciebie znieczulenie. W trakcie rozmowy odpowie także na wszystkie pytania dotyczące znieczulenia. Poinformuje cię również o ewentualnych dodatkowych badaniach koniecznych do wykonania przed znieczuleniem oraz przypomni o przestrzeganiu zasad.
Kto i kiedy będzie wykonywane znieczulenie?
Znieczulenie będzie wykonane na sali operacyjnej lub w specjalnie do tego przeznaczonym pomieszczeniu. Nad twoim zdrowiem przez cały czas znieczulenia będzie czuwał zespół anestezjologiczny (anestezjolog i pielęgniarka). Do jego zadań będzie należało: monitorowanie czynności życiowych organizmu oraz reagowanie w przypadku wystąpienia stanów bezpośrednio mu zagrażających, stworzenie najlepszych warunków operatorowi do wykonania zabiegu oraz wstępne pooperacyjne leczenie przeciwbólowe. Znieczulenie, które ostatecznie zostanie z twoim udziałem wybrane, zależy od wielu czynników, włączając w to: twój stan zdrowia, rozległość oraz czas trwania operacji, umiejscowienie okolicy operowanej, twoje preferencje, preferencje anestezjologa. Nadrzędnym celem, którym kierujemy się przy wyborze znieczulenia, jest bezpieczeństwo pacjenta.
Brak możliwości znieczulenia, co dalej?
Zdarza się czasami, że uzgodniony rodzaj znieczulenia nie wystarcza do przeprowadzenia zabiegu lub nie można go wykonać. Jeżeli będzie to możliwe i uzgodnione z tobą podczas rozmowy przedoperacyjnej, zostanie zastosowany inny rodzaj znieczulenia. Jeżeli nie, konieczne będzie odstąpienie od zabiegu. Prosimy o cierpliwość, jeżeli anestezjolog zadecyduje o odroczeniu zabiegu. Zauważone problemy zdrowotne zostaną wyjaśnione w celu uniknięcia zdarzeń niepożądanych.
Jeżeli będziesz pod wpływem leków mających wpływ na stan świadomości lub alkoholu zostaniesz potraktowany jak osoby, która nie jest w stanie wyrazić świadomej zgody na znieczulenie.
Zgoda pacjenta na znieczulenie
Jeżeli w którymkolwiek momencie zdecydujesz, że nie chcesz być operowany czy też znieczulany w uzgodniony wcześniej sposób (nawet leżąc na stole operacyjnym), lekarz anestezjolog wypełniając twoją wolę odstąpi od znieczulenia i skieruje cię z powrotem do oddziału.
Zgodnie z prawem, po rozmowie z anestezjologiem, przed wykonaniem znieczulenia musisz wyrazić na nie świadomą zgodę. To znaczy, że jest ona ważna jedynie wówczas, kiedy została wyrażona przy pełnym zrozumieniu o sposobie znieczulenia, zagrożeniach z nim związanych oraz możliwości zastosowania innego sposobu leczenia. Ma ona formę pisemną i jest potwierdzona twoim czytelnym podpisem. Jeżeli nie możesz się podpisać, będziesz mógł złożyć oświadczenie woli w formie pisemnej poprzez dokonanie na dokumencie tuszowego odcisku palca, obok którego osoba przez ciebie upoważniona wypisze swoje imię i nazwisko oraz złoży swój podpis.
W niektórych sytuacjach decyzję o zgodzie na znieczulenie podejmie za ciebie twój opiekun prawny lub podejmiecie ją wspólnie (np. rodzice wraz z dzieckiem po ukończeniu 16 r. ż.). W wyjątkowych, nagłych sytuacjach może zaistnieć konieczność zmiany uzgodnionego wcześniej leczenia, a ty nie będziesz w stanie o tym decydować. W takich sytuacjach zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, zgoda lub sprzeciw rodziny nie będą brane pod uwagę, a decyzja podjęta zostanie za ciebie przez lekarzy lub, jeżeli będzie na to czas, Sąd opiekuńczy (zgodnie z obowiązującym prawem).
Prosimy o uważne zapoznanie się z informacjami o rodzajach znieczuleń, możliwych powikłaniach, zaleceniach przed znieczuleniem oraz o wypełnienie ankiety anestezjologicznej. Całość tych informacji pomoże ci przygotować się do rozmowy z anestezjologiem na temat twojego znieczulenia.
1. Znieczulenie ogólne (tzw. narkoza)
Stosowane najczęściej do dużych zabiegów operacyjnych na jamie brzusznej, klatce piersiowej. Polega na zniesieniu wielu funkcji organizmu pacjenta na czas operacji (w tym świadomości, odczuwania bólu, możliwości samodzielnego oddychania, poruszania się), poprzez podaż odpowiednich leków bezpośrednio do żyły lub do wdychanego powietrza. Często podczas tego typu znieczulenia, poprzez rurkę wprowadzoną do gardła lub tchawicy, oddycha za pacjenta urządzenie zwane respiratorem. Znieczulenie ogólne może być łączone z blokadami nerwów obwodowych lub znieczuleniem zewnątrzoponowym.
2. Analgosedacja/sedacja (tzw. znieczulenie krótkie)
Polega na podaży leków powodujących złagodzenie nieprzyjemnych doznań oraz często (ale nie zawsze) niepamięć zdarzenia, przy zachowanej współpracy pacjenta. Uzyskuje się ją poprzez podaż leków znieczulających dożylnie lub wziewnie. Samodzielnie stosowana jest wystarczająca przy zabiegach diagnostycznych o niewielkim nasileniu bólu (kolonoskopia, małe zabiegi ginekologiczne, bolesna zmiana opatrunku, nastawienie kończyny). Często jest uzupełnieniem znieczulenia regionalnego lub miejscowego (patrz niżej).
3. Monitorowana Opieka Anestezjologiczna
Polega na monitorowaniu przez anestezjologa parametrów życiowych pacjenta (oddech, ciśnienie, praca serca, świadomość) podczas zabiegu, który operator może wykonać w znieczuleniu miejscowym lub w przypadku jego minimalnej bolesności bez znieczulenia. Jeżeli będzie to konieczne (ból, niepokój, brak współpracy z pacjentem) anestezjolog interweniuje, aby umożliwić bezpieczne wykonanie zabiegu.
4. Znieczulenie podpajęczynówkowe/zewnątrzoponowe (tzw. znieczulenie do pleców lub kręgosłupa) z możliwością podaży leków nasennych (sedacją – patrz wyżej)
Polega na czasowym zniesieniu odczuwania bólu, często również ruchu, w dolnych częściach ciała (od pasa w dół), z możliwością zachowania świadomości podczas zabiegu. Uzyskuje się je poprzez podaż leku znieczulającego bezpośrednio do kanału kręgowego w pobliże nerwów wychodzących z rdzenia kręgowego (tzw. punkcja), czasami anestezjolog może pozostawić w pobliżu nerwów specjalny cewnik, aby po operacji można było podawać leki przeciwbólowe w sposób ciągły.
5. Blokada pojedynczych nerwów/grup nerwów z możliwością podaży leków nasennych
Polega na czasowym zniesieniu odczuwania bólu i/lub zniesieniu ruchu, w określonej okolicy ciała (najczęściej na kończynach). Uzyskuje się ją poprzez podaż leku znieczulającego w pobliże nerwów zaopatrujących daną okolicę ciała poprzez pojedyncze lub wielokrotne nakłucia. Czasami znieczulenie uzyskuje się przez podaż leku do żyły kończyny, w której za pomocą specjalnego mankietu zatrzymano na pewien czas przepływ krwi.
Jak każda interwencja medyczna tak i znieczulenie wiąże się z ryzykiem wystąpienia powikłań. Aby twoja zgoda na znieczulenie była zgodnie z prawem świadoma, musisz zostać poinformowany o tym ryzyku.
Poniżej przedstawiamy powikłania, związane ze znieczuleniem, pod względem częstości występowania:
• Bardzo częste (1:1-1:9) (odpowiada prawdopodobieństwu wyrzucenia orła/reszki 1:2, wyrzuceniu szóstki przy rzucie kostką 1:6): Niedostateczne opanowanie bólu pooperacyjnego 1:2, ból gardła 1:2, wymioty/nudności 1:4, utrudniony kontakt słowny, krótkotrwałe (do tygodnia) zaburzenia orientacji (u ludzi po 60 roku życia) 1:4, zawroty głowy 1:5, dreszcze 1;5, bóle głowy 1:5, bóle pleców (im dłuższa operacja tym częściej)1:2-5, przejściowa niedrożność tętnicy po kaniulacji 1:5, przejściowa głuchota (po znieczuleniu podpajęczynówkowym) 1:7;
• Częste (1:10 do 1:99 ) (odpowiada prawdopodobieństwu wylosowania trójki w LOTTO 1:11, otrzymaniu dwóch par w pokerze 1:20, wyrzuceniu dwóch szóstek kostką pod rząd 1:36, otrzymaniu trójki w pokerze 1:50, ryzyku śmierci mężczyzny w wieku 55-64 lat 1:74): Silny ból po dużych operacjach 1:10, popunkcyjne bóle głowy (w dniu operacji) 1:10, występowanie zaburzeń orientacji (u ludzi powyżej 60 roku życia) w okresie 3 miesięcy od znieczulenia 1:10, przejściowe zaburzenia widzenia (po znieczuleniu ogólnym) 1:20, bóle mięśni 1:20, chrypka 1:20, odma (po znieczuleniu splotu nerwowego) 1:20, urazy jamy ustnej 1:20, powstanie krwiaków przy kaniulacji dużych naczyń żylnych 1:35, ponowny zawał serca 1:40, zgon podczas operacji w trybie natychmiastowym 1:40, przejściowe uszkodzenie nerwów powodujące zaburzenia czucia/ zaburzenia ruchu (znieczulenie ogólne) 1:50, czasowe zatrzymanie moczu (po blokadach centralnych) 1:50;
• Niezbyt częste (1:100 do 1:999) (odpowiada prawdopodobieństwu wylosowania czwórki w LOTTO 1:206, otrzymaniu fula w pokerze 1:700): Trwałe zaburzenia orientacji (u ludzi powyżej 60 roku życia) 1:100, przedłużające się popunkcyjne bóle głowy 1:100, całkowita niedrożność tętnicy (po kaniulacji) 1:100, uraz zębów 1:100, zachowana świadomość bez poczucia bólu (podczas znieczulenia ogólnego) 1:300, zgon w okresie okołooperacyjnym z jakiejkolwiek przyczyny 1:200, trwałe uszkodzenie nerwu łokciowego (znieczulenie ogólne) 1:300, napad padaczkowy (znieczulenie regionalne) 1:500;
• Rzadkie (1:1000 do 1:9999) (odpowiada prawdopodobieństwu zgonu podczas testu wysiłkowego 1:2000, otrzymania karety w pokerze 1:4000, śmierci w wypadku drogowym w ciągu roku 1:8000): Uszkodzenie rogówki 1:1000, trwałe uszkodzenie innych nerwów niż łokciowy (znieczulenie ogólne) 1:1000, toksyczne działanie leków stosowanych do znieczulenia regionalnego / miejscowego 1:1500, powrót świadomości z bólem (znieczulenie ogólne) 1:3000, zatrzymanie pracy serca 1:1500 do 3000, trwałe uszkodzenie nerwów po znieczuleniu zewnątrzoponowym 1:2000, trwałe uszkodzenie nerwów po znieczuleniu podpajęczynówkowym i blokadzie obwodowej 1:5000, ropień nadtwardówkowy (po znieczuleniu zewnątrzoponowym) 1:5000, zgon związany ze znieczuleniem u pacjentów ciężko chorych (alkoholicy; pacjenci z niewydolnością serca, z patologiczną otyłością, z ciężkimi chorobami płuc, dializowani, ze źle kontrolowaną cukrzycą) 1:5000;
• Bardzo rzadkie (1:10000 do 1:99999) (odpowiada prawdopodobieństwu przypadkowego zgonu w domu 1:11000, wylosowaniu piątki w LOTTO 1:11000, zgonu podczas lotu na lotni 1:80000): Uczulenie na leki 1:10000, trwała głuchota (znieczulenie ogólne) 1:10000, toksyczne działanie leków stosowanych do znieczulenia zewnątrzoponowego 1:10000, zatrzymanie krążenia związane ze znieczuleniem regionalnym 1:15000, zgon związany ze znieczuleniem 1:50000, porażenie nerwów czaszkowych (po znieczuleniu podpajęczynówkowym) 1:50000;
• Sporadyczne (poniżej 1:1000000) (odpowiada prawdopodobieństwu zgonu w wypadku kolejowym 1:500000, otrzymaniu pokera 1:650000): Zgon związany ze znieczuleniem pacjentów w dobrym stanie zdrowia 1:100000, porażenie czterokończynowe (znieczulenie podpajęczynówkowe / zewnątrzoponowe) 1:100000, trwała ślepota (znieczulenie ogólne) 1:125000, krwiak nadtwardówkowy (znieczulenie podpajęczynówkowe / zewnątrzoponowe) 1:200000.
Po uważnym przeczytaniu Informacji o znieczuleniu prosimy o wypełnienie ankiety anestezjologicznej